Lecture Omer Van den Bergh: When Expectation Determines Body Experience

***Dutch below***

On Monday, October 27, Prof. Omer Van den Bergh, Emeritus Professor of Health Psychology at KU Leuven, gave an engaging lecture to our IPS researchers. In a captivating talk, he revealed how his research provides greater insight into the causes of functional somatic syndromes (FSS), such as fibromyalgia and chronic fatigue. Central to his work is interoception: the way our brain perceives the state of the body.

Neurobiological research shows that there are two routes for this perception. The first is sensory, registering, for example, the duration and intensity of bodily stimuli. The second is emotionally motivated and determines how uncomfortable or distressing a stimulus is experienced. In people with FSS, as well as in healthy individuals who frequently report somatic symptoms, has this second route a stronger impact. This means that symptoms can be perceived regardless of the actual state of the body—when presented with a harmless stimulus previously associated with physical complaints, or even by simply asking how someone is feeling.

Van den Bergh links his findings to the theory of predictive coding. According to this theory, perception is not passive: the brain continuously tests existing expectations, so-called priors, against sensory input. When the external signal is weak, these priors dominate. This appears to be exactly the case in FSS: negative expectations determine what is perceived, even when the body provides no clear signal.

The implication for the future is clear: interventions should focus on helping people accurately perceive their bodily signals so that priors can be adjusted and symptoms potentially reduced.

***Dutch***

Maandag 27 oktober gaf prof. Omer Van den Bergh, emeritus hoogleraar Gezondheidspsychologie aan de KU Leuven, een interessante lezing aan onze IPS onderzoekers. In een boeiend verhaal onthult hij hoe zijn onderzoek meer inzicht geeft in de oorzaken van functionele somatische syndromen (FSS), zoals fibromyalgie en chronische vermoeidheid. Centraal staat interoceptie: de manier waarop onze hersenen het eigen lichaam waarnemen.

Neurobiologisch onderzoek laat zien dat er twee routes zijn voor deze waarneming. De eerste is sensorisch en registreert bijvoorbeeld de duur en intensiteit van lichamelijke prikkels. De tweede route is emotioneel-motiverend en bepaalt hoe ongemakkelijk of verontrustend een prikkel wordt ervaren. Bij mensen met FSS, en ook bij gezonde mensen die vaak lichamelijke klachten rapporteren, heeft deze tweede route een sterkere impact. Daardoor kunnen symptomen worden waargenomen, ongeacht de werkelijke staat van het lichaam — wanneer een onschadelijke prikkel wordt aangeboden die eerder was gekoppeld aan lichamelijke klachten, of zelfs door de simpele vraag hoe iemand zich voelt.

Van den Bergh koppelt zijn bevindingen aan de theorie van predictive coding. Volgens deze theorie is waarneming niet passief: het brein test voortdurend bestaande verwachtingen, zogenaamde priors, aan de hand van sensorische input. Als het externe signaal zwak is, krijgen deze priors de overhand. Dat blijkt precies het geval bij FSS: negatieve verwachtingen bepalen wat wordt waargenomen, ook al geeft het lichaam geen duidelijk signaal.

De implicatie voor de toekomst is duidelijk: interventies zouden zich moeten richten op het helpen van mensen om hun lichamelijke signalen juist waar te nemen, zodat priors kunnen worden bijgesteld en klachten mogelijk verminderd.